Glutensensitiviteit

Glutensensitiviteit, ook wel niet-coeliakie glutenintolerantie (NCGI) genoemd, is een door sommige waarnemers beschreven toestand waarbij klachten ontstaan na inname van gluten bij mensen die geen coeliakie hebben en geen tarweallergie. Het begrip is omstreden en de onderliggende oorzaken zijn niet goed vastgesteld; het wordt meestal gedefinieerd als een syndroom van symptomen die door gluten kunnen worden veroorzaakt maar die niet overeenkomen met celiac disease of tarweallergie.

Symptomen die worden gerapporteerd, zijn onder meer buikpijn, een opgeblazen gevoel, diarree of constipatie, misselijkheid en braken. Daarnaast kunnen vermoeidheid, hoofdpijn, cognitieve klachten en pijn in gewrichten of spieren voorkomen. De klachten ontstaan vaak kort na gluteninname en hangen samen met het dieet; een glutenvrije of sterk gereduceerde gluteninname kan leiden tot verbetering, terwijl terugkeer van gluten de symptomen kan doen terugkeren.

Diagnose gebeurt door uitsluiting en klinische respons. Er zijn geen algemeen aanvaarde biomarker of serologische tests voor NCGI. Artsen testen meestal op celiac disease en tarweallergie met respectievelijke serologie en allergietesten. HLA-DQ2/DQ8-genen kunnen aanwezig zijn zonder diagnose te bepalen. Een officiële diagnose berust vaak op een expliciete eliminatiedieet gevolgd door een gecontroleerde glutenuitdaging om de relatie met gluten vast te stellen.

Behandeling is dieetgerelateerd en draait om een glutenbeperkend of glutenvrij dieet, onder zorgvuldige voedingsbalans om tekorten te voorkomen. Oats kunnen, mits gecertificeerd glutenvrij, soms worden toegevoegd. De prevalentie en ziekteverloop variëren; NCGI blijft onderwerp van onderzoek en debat.