Glutengevoeligheid

Glutengevoeligheid is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij klachten optreden na inname van gluten en verbeteren bij een glutenvrij dieet, terwijl aandoeningen zoals coeliakie en tarweallergie zijn uitgesloten. De term verwijst naar sensitisatie voor gluten die gepaard kan gaan met uiteenlopende klachten, zonder dat er een auto-immuun reactie of een allergie aantoonbaar is.

Coeliakie is een auto-immuun aandoening bij genetisch predisposed personen (meestal HLA-DQ2 of HLA-DQ8) die leidt tot beschadiging van de dunne darm bij blootstelling aan gluten. Klachten variëren van buikpijn en diarree tot misselijkheid en gewichtsverlies; ook extra-intestinale verschijnselen zijn bekend. Diagnose gebeurt met serologische testen en bevestiging via een dunne-darmbiopt; de behandeling is een levenslang strikt glutenvrij dieet.

Niet-coeliacale glutensensitiviteit (NCGS) treedt op wanneer klachten bestaan zonder celiakie of tarweallergie. Symptomen lijken op die van prikkelbare darm of voegende gastro-intestinale klachten en kunnen ook hoofdpijn, vermoeidheid of gewrichtsklachten omvatten. Er is geen betrouwbare biomarker voor NCGS; de diagnose is uitsluiting en een respons op het vermijden van gluten. Vaak wordt een glutenvrij dieet gevolgd onder begeleiding van een zorgprofessional.

Symptomen bij glutengevoeligheid kunnen variëren, zijn meestal gastro-intestinaal (pijn, opgeblazen gevoel, veranderingen in stoelgang) en kunnen extra-intestinaal zijn (algemene malaise, hoofdpijn, stemmingsveranderingen). De ernst en duur van klachten verschillen per persoon, en de behandeling is afhankelijk van de vastgestelde aandoening.

Diagnose en behandeling worden meestal afgestemd op de individuele situatie, met dieetmaatregelen en, waar nodig, begeleiding door een diëtist. Dialog met zorgverleners blijft belangrijk voor voedingsbalans en monitoring.