Gewoonte

Gewoonte is een gedragspatroon dat regelmatig en vaak onbewust wordt uitgevoerd. Het ontstaat wanneer een handeling in een consistente context herhaaldelijk gebeurt, totdat het vanzelf gaat en deel wordt van de dagelijkse routine. Gewoontes helpen mensen om cognitieve middelen te sparen en sneller te handelen in herkenbare situaties.

Hoe gewoontes werken, kan worden gezien als een cyclus van signaal, routine en beloning. Een signaal of context triggert de routine, waarna een beloning volgt die de associatie versterkt. Neurologisch ligt deze cyclus vooral opgeslagen in de basale ganglia. Door herhaling verandert de voorspelbare reactie van de hersenen in iets wat vrijwel automatisch verloopt.

Vormen en impact: Gewoontes variëren van eenvoudige persoonlijke routines, zoals tandenpoetsen voor het slapen, tot complexere gedragingen zoals dagelijkse beweging of vasten. Ze kunnen positieve effecten hebben, zoals consistentie en efficiëntie, maar ook negatieve, zoals ongezonde eetgewoontes of roken. De duur van het vormen van een gewoonte varieert; onderzoek suggereert gemiddeld ongeveer 66 dagen, maar dit is sterk afhankelijk van de persoon en de complexiteit van de gewoonte.

Verandering van ongewenste gewoontes vraagt om doelgerichte strategieën: de omgeving aanpassen om signalen te verwijderen of te vervangen, een duidelijke routine ontwikkelen, kleine stappen nemen, en volhouden. Het is vaak nuttig om de context waarin de gewoonte ontstaat te begrijpen en om sociale steun te vragen. Gewoontes spelen een sleutelrol in cultuur en dagelijks leven en kunnen zowel hulpbronnen als obstakels vormen voor gedragsverandering.