Gegevensmodel

Een gegevensmodel is een abstracte weergave van de gegevens die in een informatiesysteem worden beheerd. Het beschrijft welke entiteiten bestaan, welke attributen zij hebben en hoe deze entiteiten onderling zijn verbonden. Het doel is om structuur en regels van data vast te leggen, zodat data eenduidig kan worden opgeslagen, gedeeld en gevalideerd.

Gegevensmodellen ontstaan op meerdere niveaus. Het conceptuele model geeft een zakelijke weergave van de belangrijkste entiteiten en relaties. Het logische model zet dit om naar een structuur die geschikt is voor een specifieke databaseaanpak, bijvoorbeeld relationeel. Het fysieke model beschrijft hoe data op een opslagmedium worden opgeslagen met details als bestanden, indexen en opslagpaden.

Veel gebruikte stijlen zijn het entiteit-relatiemodel, relationele modellen en graf- of documentgebaseerde benaderingen. In het entiteit-relatiemodel worden entiteiten, attributen en relaties vastgelegd, inclusief kardinaliteiten. Een gegevensmodel bevat ook sleutels (primaire en vreemde) en integriteitsregels die data-consistentie waarborgen.

Componenten zijn onder andere entiteiten, attributen, relaties en beperkingen of validatieregels. Een gegevenswoordenboek kan extra informatie bieden over definities, datatypes en standaardwaarden.

Het ontwikkelen van een gegevensmodel omvat vereistenanalyse, modellering en validatie. Normalisatie helpt redundantie te verminderen, terwijl denormalisatie soms wordt toegepast voor prestatie of begrijpelijkheid. Een goed model bevordert duidelijke communicatie tussen business en IT en ondersteunt consistente data-kwaliteit.

Voorbeeld: een eenvoudig model met een Klant-entiteit (klant-id, naam, adres) en een Bestelling-entiteit (bestelling-id, klant-id, datum), waarbij de relatie wordt vastgelegd via klant-id.