gegevenswoordenboek

Een gegevenswoordenboek, ook wel data dictionary genoemd, is een gestructureerde verzameling van definities en specificaties voor de data-elementen die binnen een organisatie worden gebruikt. Het beschrijft wat elke data-eenheid betekent, welk datatype en formaat geldt, welke waarden zijn toegestaan en onder welke regels het mag worden vastgelegd of gewijzigd. Het doel is consistentie, duidelijkheid en governance: het vermindert ambiguïteit, ondersteunt datamapping en draagt bij aan databekwaamheid en interoperabiliteit.

Een gegevenswoordenboek bevat doorgaans: de naam van het data-element; een heldere definitie; datatype en lengte; formaat en eventuele bindingen aan een specifiek formaat (bijv. jaars-maand-dag); toegestane waarden, validatieregels en standaardwaarde; verplichtingsniveau; eenheden; relaties met andere data-elementen (zoals koppelingen of verwijzingen); eigenaarschap en data stewards; herkomst en afhankelijkheden; versie- en wijzigingsgeschiedenis; data lineage en aanvullende metadata.

Het gebruik van een gegevenswoordenboek is een kernonderdeel van data governance en data management. Het ondersteunt databasedesign, ETL-processen, API-ontwikkeling en rapportage door duidelijke specificaties te leveren en zo het consistente gebruik van data te bevorderen.

Relaties met andere concepten: een gegevenswoordenboek is verwant aan metadata en aan een data catalogus; een catalogus biedt doorgaans bredere zoek- en ontsluitingsfunctionaliteit, terwijl het woordenboek meer gericht is op definities en regels van data-elementen.

Normen en toepassing: organisaties kunnen aansluiten bij standaarden zoals ISO/IEC 11179 voor semantische registratie van data-elementen. In de praktijk wordt een gegevenswoordenboek vaak opgenomen in een bredere data governance- of information management-omgeving en gekoppeld aan datamodellen en workflows.

Zie ook:

- metadata

- data catalogus

- data governance

- datamodellering

- datastromen