Gedragsproblemen

Gedragsproblemen zijn gedragingen die afwijken van wat voor leeftijd en cultuur als passend wordt gezien en die consequent schade of overlast veroorzaken voor de betrokkene of voor anderen. Ze komen vooral bij kinderen en jongeren voor en variëren in oorzaak, ernst en duur.

Veelvoorkomende vormen zijn externaliserende gedragingen zoals agressie, drift, ongehoorzaamheid en conflicten op school of thuis, en internaliserende klachten zoals angst, somberheid of terugtrekgedrag.

Oorzaken zijn vaak een combinatie van biologische factoren, opvoeding en gezinssituatie, en omgevingsstress. Risicofactoren omvatten aanleg (temperament, genetische kwetsbaarheden), trauma, verstoorde ouder-kindrelaties en leer- en schoolproblemen. Overlaps met ADHD of autismespectrumstoornissen komen voor.

Diagnostiek gebeurt door observatie en gesprekken met kinderen en ouders, eventueel aangevuld met vragenlijsten van ouders, leerkrachten en betrokken professionals. In sommige gevallen worden specifieke stoornissen onderscheiden, zoals oppositie-opstandige stoornis (ODD) of conduct disorder.

Behandeling is meestal multidisciplinair en richt zich op gedragstering, sociale en emotionele vaardigheden en een ondersteunende omgeving. Voor ouders is training en coaching vaak effectief. Schoolinterventies en, bij bepaalde aandoeningen, medicatie kunnen een rol spelen maar vormen geen algemene eerste keuze.

Preventie draait om vroege signalering, consistente regels en positieve bekrachtiging in gezin en school. Met tijdige hulp verbeteren uitkomsten voor veel kinderen, terwijl onbehandelde problemen kunnen verergeren tot langdurige problematiek.