Fosfaatafzettingen

Fosfaatafzettingen zijn vaste of semi-vaste afzettingen die ontstaan wanneer fosfaatuitzonderingen in water of andere vloeistoffen neerslaan en zich aan oppervlakken of in sediments ophopen. Ze komen zowel voor in natuurlijke systemen als in menselijke infrastructuren. Natuurlijk kan fosfaat in sedimenten en gesteenten uit mineralen zoals apatit voorkomen. In waterijskundige en technische contexten treden fosfaatafzettingen op bij watersystemen, drinkwaterleidingen en in wastewater- en sluitsystemen waar fosfaat uit water reageert met calcium, magnesium, ijzer of aluminium tot onoplosbare fosfaatminerale fasen.

Vormen en oorzaken van fosfaatafzettingen hangen samen met factoren als chemische samenstelling, pH, temperatuur en aanwezigheid van tegengestelde ionen. Typische fosfaatmineralen zijn calciumfosfaatmineralen (zoals hydroxyapatiet en fluorapatiet) en in sommige omstandigheden ook magnesiumammoniumfosfaat (struviet) in wastewater-toepassingen. In drinkwaternetwerken kan fosfaatafzetting leiden tot corrosie- en schaalproblemen en zo de doorstroming belemmeren. In natuurlijke settings kunnen afzettingen de fosforcyclus beïnvloeden en bijdragen aan eutrofiëring als fosfaat vrijkomt.

Gevolgen en toepassingen: fosfaatafzettingen kunnen schade veroorzaken aan leidingen, warmtewisselaars en filters door geringing van doorstroom en verhoogde druk. Tegelijkertijd kan gecontroleerde opschaling soms gebruikt worden om corrosie te beheersen of om fosfaat uit afvalwater te verwijderen. In wastewater-behandeling zijn verschijningsvormen zoals struviet bekend; deze worden soms gevormd om fosfaat en ammonium te verwijderen en zo de lozing van fosfaat in oppervlaktewater te beperken.

Beheer en benaderingen: verwijdering kan plaatsvinden door chemische neerslag (bijv. met calcium-, aluminium- of ijzerzouten), filtratie en sedimentatie, of door biologische fosfaatverwijdering. Monitoring gebeurt meestal via metingen van totale fosfaat- en orthofosfaatconcentraties.