Fibroseprogressie

Fibroseprogressie is het proces waarbij normaal weefsel geleidelijk wordt vervangen door littekenweefsel (fibrose) als gevolg van aanhoudend letsel en ontsteking. Doorgaans gaat deze verkleuring gepaard met een afname van de organische structuur en functiemogelijkheden. Fibrose kan bij verschillende organen voorkomen, met lever- en longfibrose als bekendste voorbeelden.

Leverfibrose ontstaat bij chronische leveraandoeningen zoals virale hepatitis, alcoholgerelateerde leverschade en niet-alcoholische leververvetting (NAFLD). Bij voortdurende schade kan leverfibrose leiden tot levercirrose en complicaties als portal hypertensie. Longfibrose treft vaak de interstitiële weefselstructuur van de longen en kan leiden tot progressieve kortademigheid en daling van longfunctie; beeldvorming kan littekens en honeycombing tonen. Fibrose kan ook in nieren, hart of huid voorkomen, met respectievelijke klinische beloop.

Progressie wordt gemeten met klinische evaluatie, beeldvorming en functionele tests. Leverfibrose wordt bijvoorbeeld geclassificeerd met stadia van F0 tot F4 en kan worden gevolgd met elastografie of leverbiopsie. Longfibrose wordt gevolgd met spirometrie (FVC en DLCO) en HRCT-imaging. Biomarkers en klinisch beloop kunnen aanvullende informatie geven.

Factoren die fibroseprogressie beïnvloeden zijn onder meer voortdurende blootstelling aan schadelijke factoren (alcohol, virale infecties, stofblootstelling), ontstekingen, genetische aanleg, leeftijd en comorbide aandoeningen zoals diabetes. Tijdig behandelen van de onderliggende oorzaak kan de snelheid van progressie vertragen of voorkomen; in sommige gevallen kan reversie beperkt optreden.

Behandeling is afhankelijk van het aangetaste orgaan en de oorzaak. Bij leverfibrose is behandeling gericht op het stoppen van de onderliggende leverbeschadiging; bij longfibrose kunnen antifibrotische medicijnen de achteruitgang vertragen; ondersteuning, revalidatie en behandeling van complicaties zijn ook belangrijk. Regelmatige follow-up helpt bij detectie van verergering en complicaties.