Endoscopen

Endoscopen zijn medische instrumenten die het mogelijk maken inwendige oppervlakken van organen en holtes te onderzoeken door een lange buis in het lichaam te brengen. Aan het uiteinde bevinden zich lenzen en verlichting, zodat artsen beelden kunnen bekijken en vaak weefsel kunnen onderzoeken of behandelen. Endoscopen kunnen zowel flexibel als stijf zijn en maken gebruik van optische systemen, camera's en kanalen voor instrumenten, irrigatie en afvoer van vloeistoffen.

Een endoscoop bestaat doorgaans uit een lange shaft met aan het eind een kijkunit, een lichtbron en een camera. Moderne apparaten zijn vaak video-endoscopen die live beelden weergeven op een monitor. Veel modellen beschikken over extra kanalen waardoor artsen biopsiën kunnen nemen, poliepen kunnen verwijderen, stents kunnen plaatsen of andere therapeutische handelingen kunnen uitvoeren zonder grote chirurgische ingrepen.

Typen endoscopen variëren per gebied van het lichaam. Voorbeelden zijn gastroscopen en colonoscopen in de gastro-enterologie, bronchoscopen in de longzorg, cystoscopen en hysteroscopen in respectievelijk de urologie en gynaecologie, en laparoscopische camera’s die in de chirurgie worden gebruikt. Endoscopen kunnen zowel voor diagnostische doeleinden (visualisatie, biopsie, cytologie) als therapeutische ingrepen (polypectomie, dilatatie, stentplaatsing, lasertherapie) worden ingezet.

Veiligheid en reprocessing zijn essentieel: endoscopen worden na elk gebruik grondig gereinigd en gedesinfecteerd of gesteriliseerd, om kruisbesmetting te voorkomen. Ondanks de voordelen zoals minder invasieve procedures en snellere hersteltijden, brengen endoscopen risico’s met zich mee, zoals infectie, bloedingen en, zeldzaam, perforatie.

Historisch gezien ontstond de endoscopie in de 19e eeuw en werd later aanzienlijk verbeterd met de invoering van vezeloptica in de mid-20e eeuw en vervolgens digitale video-endoscopie.