Cognitiefaffectief

Cognitiefaffectief is een begrip uit de Nederlandse literatuur van de cognitieve en affectieve wetenschappen dat verwijst naar de nauwe, onderling afhankelijke relatie tussen cognitieve processen en affectieve (emotionele) processen. Het benadrukt dat waarneming, aandacht, geheugen, en besluitvorming niet onafhankelijk functioneren van emoties en stemming, maar elkaar voortdurend beïnvloeden. Cognitie kan emoties oproepen en reguleren, terwijl emoties op hun beurt de verwerking van informatie, aandacht en geheugen kunnen sturen.

Het concept vindt toepassing in verschillende disciplines, waaronder de cognitieve psychologie, affective neuroscience en onderwijswetenschappen. Kernpunten zijn de bidirectionele interactie tussen cognitieve functies en affectieve states, de contextafhankelijke aard van deze interacties en individuele verschillen in emotionele verwerking en cognitieve controle. Theoretisch sluit cognitiefaffectieve benadering aan bij appraisal theories van emotie (emoties ontstaan door cognitieve evaluaties van situaties) en bij modellen die emotion-cognition integration beschrijven, waarin netwerken in de hersenen (zoals prefrontale zones en limbische systemen) samenwerken om informatieverwerking en affectieve evaluaties te coördineren.

Toepassingen van cognitiefaffectieve invalshoeken omvatten onder meer keuzes en besluitvorming onder affectieve beïnvloeding, leren en geheugen onder wisselende stemming, sociaal gedrag en empathie, en klinische interventies die gericht zijn op emotieregulatie en cognitieve reappraisal. Metingen maken gebruik van gedragsanduidingen (reactietijden, accuratesse onder emotionele primes), psychofysiologie (hartslag, huidgeleiding) en neuroimaging om de co-activatie van cognitieve en affectieve circuits te onderzoeken.

Samengevat beschrijft cognitiefaffectief hoe denken en voelen elkaar vormen, versterken en soms verknopen, afhankelijk van context en individuele verschillen.