informatieverwerking

Informatieverwerking is een overkoepelende term voor de verwerking van informatie door zowel menselijke cognitieve systemen als technische systemen. Bij mensen verwijst het naar hoe zintuiglijke stimuli worden waargenomen, verwerkt, gecodeerd, opgeslagen en opgehaald, zodat gedachten, herinneringen en acties mogelijk worden. In de informatica verwijst het naar hoe data door een computer worden ingelezen, geïnterpreteerd, bewerkt, opgeslagen en teruggegeven aan de gebruiker of aan andere systemen.

Bij de mens gaat veel aandacht uit naar het informatieverwerkend model van de cognitieve psychologie. Processen als perceptie, aandacht, geheugen en besluitvorming worden gezien als stappen in een informatieketen. Een gangbaar model onderscheidt sensorische geheugensystemen, kortetermijn- of werkgeheugen en lange termijn geheugen. Invoer wordt gecodeerd en tijdelijk opgeslagen; met behulp van aandacht en executieve functies wordt informatie geconsolideerd en opgehaald wanneer nodig. Verwerking verloopt zowel sequentieel als parallel en is sterk context- en voorkennisafhankelijk (schema’s). Technieken zoals chunking helpen om veel informatie in behapbare eenheden te organiseren.

In de informatica is informatieverwerking meestal gedefinieerd als dataflow: input − verwerking door CPU − opslag in geheugen − output. Data worden bewerkt volgens algoritmen en programma’s, met termen als data, geheugen, buffers, caches en invoer/uitvoerkanalen. Hoewel menselijke en machineverwerking elkaar kunnen spiegelen, opereert een computer deterministisch en volgens een vaste architectuur.

Toepassingen en onderzoek: informatiieverwerking is relevant in onderwijsontwerp, gebruikersinterfaces, assistieve systemen en mens-computerinteractie. Onderzoeksmethoden omvatten reactietijden, foutenanalyse, eye-tracking en neuroimaging. Beperkingen: menselijke verwerking is contextafhankelijk en vatbaar voor biases; computers zijn krachtig in snelle, consistente verwerking maar missen intuïtieve interpretatie.