Capaciteitbeslissingen

Capaciteitbeslissingen verwijzen naar strategische keuzes over de maximale output die een organisatie kan leveren op langere termijn. Zij bepalen de capaciteit van productie- en dienstverleningsprocessen, inclusief machines, locaties en personeel, en vormen de basis voor het omgaan met vraag en servicelevels.

Deze beslissingen zijn hoofdzakelijk strategisch en langjarig van aard. Ze omvatten het gewenste capaciteitsniveau, het tijdstip en tempo van uitbreiding of inkrimping, investeringen in technologie en faciliteiten, locatiekeuzes en de inzet van eigen productie of uitbesteding. Tevens spelen flexibiliteit en reserves een rol, zoals meerdere productielijnen, modulaire systemen of inzet van tijdelijke arbeid.

Factoren die capaciteitsbeslissingen beïnvloeden zijn onder meer: vraagverwachtingen en variabiliteit, levertijden, technologische ontwikkelingen, kapitaalbeschikbaarheid, arbeidsmarktsituatie en vaardigheden, regelgeving en duurzaamheid, en risicomanagement voor verstoringen in de toeleveringsketen.

Methode en raamwerk: organisaties gebruiken vraagprognoses, scenarioanalyse en kostprijs-winst-analyses om uiteenlopende capaciteitsplannen te evalueren. Technieken zoals lineaire programmering, simulatie en wachtrijtheorie worden ingezet om capaciteit en processen te optimaliseren. Daarnaast spreken we over strategieën zoals lead-, chase- en lag-strategieën.

Typen capaciteitstrategieën zijn onder meer: lead-strategie (proactieve uitbreiding op voorspelde vraag), chase-strategie (capaciteit afstemmen op de feitelijke vraag) en lag-strategie (uitbreiding na aanhoudende vraag). Organisaties kunnen ook flexibele capaciteit gebruiken via outsourcing, subcontracting of multi-sourcing, en expliciet rekening houden met locatiekeuzes en decentrale versus gecentraliseerde bediening.

Prestaties meten: capaciteitsbenutting, effectieve capaciteit, productiviteit, doorlooptijden en serviceniveaus. Doel is een evenwicht tussen kosten en beschikbaarheid, met aandacht voor onzekerheid in vraag en leveringen.