kostprijswinstanalyses

Kostprijswinstanalyses is een managementinformatietechniek die de relatie tussen kosten, opbrengsten en winst onderzoekt om de winstgevendheid van producten, diensten of projecten te beoordelen. De analyse helpt bij beslissingen over prijsstelling, productieomvang en investeringen door te laten zien welke factoren de winst beïnvloeden.

Belangrijke begrippen zijn onder meer vaste kosten, variabele kosten en verkoopopbrengsten. De bijdrage per eenheid is het verschil tussen de verkoopprijs per eenheid en de variabele kosten per eenheid. De break-evenafzet is het aantal verkochte eenheden waarbij de totale kosten gelijk zijn aan de opbrengsten, oftewel de winst is nul. Formeel kan men zeggen dat break-evenafzet gelijk is aan vaste kosten gedeeld door de bijdrage per eenheid. Verder kan men streven naar een gewenste winstmarge of target profit door de gewenste totale winst te vertalen naar een gewenste afzet of prijs.

Toepassing en werkwijze: een kostprijswinstanalyse splitst kosten in variabel en vast en onderzoekt hoe veranderingen in prijs, volume of kosten de winst beïnvloeden. Door scenario’s en gevoeligheidsanalyses te gebruiken kan men inschatten bij welke omstandigheden een product of project rendabel is, en waar bijsturing nodig is.

Voorbeeld: een product verkoopt voor 120, variabele kosten 70 per stuk en de vaste kosten bedragen 4000. De bijdrage per eenheid is 50 en de break-evenafzet bedraagt 4000/50 = 80 eenheden. Als de verkoopprijs of kosten wijzigen, kan de analyse direct aantonen welk effect dit heeft op de winst.

Beperkingen: de methode gaat vaak uit van lineair kosten- en prijsgedrag, constante kosten en een stabiele markt. Ze houdt geen rekening met capaciteitsbeperkingen, concurrentie en langetermijnstrategieën; daarnaast kan realiteit afwijken van de vereenvoudigde aannames.