Calcificatie

Calcificatie is de ophoping van calciumzouten, meestal calciumfosfaat, in weefsels buiten het bot. Het kan een normaal onderdeel zijn van botvorming, maar vaker duidt het op een pathologische verkalking die functies van organen of gewrichten kan beïnvloeden.

Er bestaan verschillende vormen van calcificatie. Dystrofische calcificatie ontstaat in beschadigd of necrotisch weefsel met normale calcium- en fosfaatwaarden in het bloed. Metastatische (metabole) calcificatie wordt veroorzaakt door chronisch verhoogde bloedspiegels van calcium of fosfaat, die in gezonde weefsels kristalliseren. Daarnaast kan fysiologische verkalking voorkomen als onderdeel van ouderwording of genezingsprocessen.

Veelvoorkomende locaties en voorbeelden zijn onder meer vaatverkalking bij atherosclerose, calcificaties in borstweefsel die op mammografie te zien zijn, verkalking van hartkleppen (meest bekend is aortaklepverkalking), kalk in pezen zoals bij calcific tendonitis, nierstenen en calcificaties in de hersenen (bijvoorbeeld in basale ganglia).

Diagnostiek gebeurt meestal met beeldvorming zoals röntgenfoto’s en CT-scans; echografie kan aanvullende informatie geven. Bloedonderzoek kan calcium- en fosfaatspiegels en hormoonstatus (zoals parathyroïde hormoon en vitamine D) tonen.

Behandeling is afhankelijk van symptomen en oorzaak. Asymptomatische calcificaties vereisen meestal geen specifieke therapie; bij metabole oorzaken worden die behandeld, en pijnklachten kunnen worden aangepakt met medicatie of fysiotherapie. In sommige gevallen kunnen kirurgische verwijdering of klepvervanging noodzakelijk zijn.

De prognose varieert per oorzaak en locatie. Preventie richt zich op het beheersen van onderliggende aandoeningen en een evenwichtige calcium- en fosfaathuishouding, vooral bij nierziekten en afwijkingen van de parathyroïden.