hormoonstatus

Hormoonstatus, oftewel hormonale status, verwijst naar het huidige functionele niveau van hormonen in het lichaam. Het weerspiegelt de productie, transport, metabolisme en uitscheiding van hormonen en beïnvloedt vele biologische processen zoals stofwisseling, groei, voortplanting, stemming en energiebalans. Het bepalen van de hormoonstatus wordt veel toegepast in endocrinologie en gynaecologie en kan worden gebruikt om aandoeningen te diagnosticeren, behandelingen te sturen of follow-up te plannen.

Meting van hormoonstatus gebeurt meestal via laboratoriumtests. Bloedserum is de meest gebruikte bron, maar voor bepaalde hormonen kan speeksel of urine worden gebruikt, bijvoorbeeld voor het monitoren van diurnale patronen. Veel hormonen vertonen variatie in de dag, in de menstruatiecyclus of bij zwangerschap; daarom zijn tijdstip van afnemen en klinische context belangrijk. Tests kunnen totale hormoonconcentraties geven of, wanneer mogelijk, vrije/biobeschikbare fracties. Referentiewaarden variëren met leeftijd, sekse en testmethode; resultaten dienen te worden geïnterpreteerd samen met symptomen en medische geschiedenis.

Veelvoorkomende hormonen die worden beoordeeld zijn onder meer de schildklierhormonen (TSH, vrij T4, vrij T3), sekshormonen (testosteron, estradiol, progesteron), gonadotrope hormonen (LH, FSH), prolactine, bijnierhormonen (cortisol, DHEA-S), groeihormoon/IGF-1 en insuline/metabole hormonen. Een afwijkend resultaat is niet altijd diagnosegerelateerd en vereist herhaling of aanvullende testen in combinatie met klinische bevindingen. Factoren zoals medicatie, ziekte, zwangerschap, stress en laboratoriumvariabiliteit kunnen de metingen beïnvloeden. Hormoonstatus is bedoeld om begeleiding te bieden bij behandeling, vruchtbaarheidsplanning, menopauzezorg en algemene metabolische gezondheid.