Asielzoekers

Asielzoekers zijn personen die vluchten uit hun land vanwege vervolging of ernstige bedreiging en daar een asielverzoek indienen in een ander land. Ze hebben op dat moment nog geen definitieve bescherming. In Nederland worden zij vaak opgevangen in opvanglocaties zoals asielzoekerscentra (AZC's). De rol van de IND is om de aanvraag te toetsen en te beslissen over bescherming.

Internationaal recht, met het Verdrag van 1951 en EU-regelgeving, vereist dat staten bescherming verlenen aan wie gegronde vrees heeft. In EU-landen wordt de beoordeling geregeld via de Dublin-regeling en nationaal recht. In Nederland ligt de beoordeling bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Het Dublin-systeem bepaalt vaak in welk land de asielaanvraag wordt behandeld.

Procedure: intake en identificatie, het indienen van de aanvraag, hoorzingen en mogelijk aanvullende informatie. De uitkomsten zijn: toekenning van vluchtelingenstatus of subsidiaire bescherming, of afwijzing. Afgewezen asielzoekers kunnen meestal in beroep gaan bij de rechtbank; in sommige gevallen kan vrijwillige terugkeer plaatsvinden of overdracht onder Dublin.

Leefomstandigheden: gedurende de procedure verblijven asielzoekers in opvanglocaties en hebben toegang tot basisvoorzieningen zoals onderdak, voeding, gezondheidszorg en onderwijs aan kinderen. Ze krijgen meestal juridische bijstand en taalondersteuning; werk is meestal beperkt tijdens de procedure.

Uitkomst en participatie: beschermd verblijf geeft toegang tot verblijfsrecht en mogelijk integratievoorzieningen; bij afwijzing kan men in hoger beroep gaan of vrijwillig terugkeren; sommige personen krijgen humanitaire of tijdelijke bescherming.

Publieke dialoog: asielzoekers roepen discussie op over opvangcapaciteit, integratie, veiligheid en mensenrechten.