ziekteproces

Het ziekteproces, ook wel ziekteverloop genoemd, verwijst naar de opeenvolging van gebeurtenissen die samenhangen met een ziekte: van ontstaan en ontwikkeling tot herstel, stabilisatie of overlijden. Het omvat de oorzaken (etiologie), de mechanismen waardoor de ziekte ontstaat (pathogenese) en de klinische verschijnselen die volgen, evenals de uiteindelijke uitkomst onder invloed van behandeling en andere factoren.

In de praktijk wordt het verloop vaak in fasen beschreven. Een infectie kan bijvoorbeeld een incubatieperiode hebben, gevolgd door een prodromale fase met vage klachten, daarna de feitelijke klinische manifestatie, mogelijke escalatie of stabilisatie, en ten slotte convalescentie of een chronisch beloop met mogelijke complicaties. De onderliggende pathofysiologie geeft aan welke veranderingen in cellen, weefsels en organen tot de symptomen leiden en welke complicaties kunnen ontstaan. Het ziekteproces kan sterk variëren tussen aandoeningen en tussen individuen.

Factoren die het ziekteproces beïnvloeden zijn onder meer leeftijd, genetische aanleg, aanwezige aandoeningen (comorbiditeit), leefstijl, tijdigheid van diagnose en behandeling, en omgevingsfactoren. Door inzicht in het ziekteproces kan men prognose, behandelkeuzes en voorlichting aan de patiënt beter onderbouwen. Het begrip helpt ook bij het evalueren van interventies en hun effect op de loop van de ziekte, bijvoorbeeld hoe medicatie, chirurgie of leefstijlaanpassingen de natuurlijke beloop kunnen veranderen. Voorbeelden variëren van het korte, acute verloop van griep tot het lange, dynamische beloop van chronische ziekten zoals diabetes of kanker.