ziekelijke

Ziekelijke is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat wordt gebruikt om een toestand of eigenschap te beschrijven die als extreem, ongezond of pathologisch wordt gezien. In medische of klinische context kan het vertrouwen op het idee van iets dat afwijkend of ziekelijk is. In bredere, figuurlijke zin kan het duiden op een morbid of ongezonde neiging, belangstelling of fascinatie. Voorbeelden zijn uitdrukkingen als een ziekelijke neiging, een ziekelijke toestand of een ziekelijke fascinatie. In predicatieve zinsbouw kan men ook zeggen: hij ziet er ziekelijk uit.

Etymologie en vormgeving: ziekelijke is afgeleid van ziek en het affix -elijk. De attributieve vorm vóór een zelfstandig naamwoord wordt meestal ziekelijke, zoals in ziekelijke neiging of ziekelijke toestand, terwijl de stam ziekelijk kan voorkomen in andere constructies. De term is een intensivering van ziek, met een sterke negatieve connotatie.

Ziekelijke wordt vaak gebruikt om aan te geven dat iets verder gaat dan wat normaal of gezond is, en kan vooral een kritiek of afkeurende toon dragen. In medische terminologie wordt vaker het synoniem pathologisch gebruikt, wat 'een aandoening die volgens de medische normen afwijkend en niet normaal is' aanduidt. In literaire of dagelijkse taal kan ziekelijk echter ook verwijzen naar zeer ongebruikelijke of beklemmende gedragspatronen, zoals een morbid nieuwsgierigheid.

Synoniemen en nuances: mogelijke verwante termen zijn pathologisch en morbid; antoniem is gezond of gezond verstand. De precieze betekenis hangt af van de context en de intensiteit van de afwijking die wordt beschreven. Zie ook woorden als pathologie en morbiditeit voor medische contexten.