zelfingenomen

Zelfingenomen is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat verwijst naar iemand die een overdreven hoge opinie van zichzelf heeft en zichzelf als superieur beschouwt. Iemand die zelfingenomen is, toont vaak weinig tot geen zelfkritiek en handelt op een manier die anderen als pretentieus of neerbuidend ervaren. De term draagt een duidelijke negatieve connotatie en wordt meestal gebruikt in kritiek op iemands houding of gedrag.

Etymologie en betekenisnuance: Het woord is samengesteld uit zelf- en ingeno men (ingenomen), wat ‘tevreden met zichzelf’ betekent; het geeft een houding weer waarin iemand zichzelf centraal stelt en anderen minder serieus neemt. Zelfingenomenheid gaat verder dan eenvoudige zelfverzekerdheid en impliceert vaak gebrek aan empathie of interesse voor de mening van anderen.

Gebruik en verwante termen: Synoniemen zijn verwaand, arrogant en pretentieus; antóniemen zijn bescheiden, nuchter en nederig. Het begrip is vrijwel altijd negatief geladen en kan zowel in gesproken taal als in geschreven tekst voorkomen. In sommige contexten kan zelfingenomenheid ook ironisch of kritiek bedoeld zijn, afhankelijk van de toon.

Voorbeelden en context: In dagelijks taalgebruik wordt gezegd dat iemand “Zo zelfingenomen is dat hij nooit naar anderen luistert.” In literaire of journalistieke teksten kan de aanduiding dienen om een karakter of publiek figuur duidelijk te portretteren als zelfcentrisch, soms teralisering van morele of sociale lessen. Het blijft echter een oordeelmodus die sterk afhangt van context en intonatie.