zelfbeoordelingen

Zelfbeoordelingen zijn evaluaties die iemand over zichzelf maakt met betrekking tot prestaties, vaardigheden en gedrag. Ze komen voor in onderwijs, arbeid en andere settings en kunnen zowel informatief als ontwikkelingsgericht zijn.

Het doel is reflectie te stimuleren, inzicht te geven in sterke punten en leerpunten, en input te leveren voor persoonlijke ontwikkeling en evaluatierapporten. Ze vormen vaak een aanvulling op externe beoordelingsmethoden.

In het onderwijs gebruiken leerlingen en studenten zelfbeoordelingen bij opdrachten of proeven, doorgaans aan de hand van rubrics of beoordelingsschalen, zodat ze leren kritisch naar hun eigen werk te kijken. In organisaties vullen medewerkers periodiek een zelfevaluatie in die thema's zoals doelen, competenties en resultaten adresseert, als voorbereiding op functioneringsgesprekken.

Methoden omvatten gestructureerde vragenlijsten, beoordelingsschalen (bijv. van 1 tot 5), en reflectie- of dagboeknotities. Rubrics helpen bij objectieve beoordeling door duidelijke criteria te bieden. Het proces kan aan het begin of eind van een beoordelingsperiode plaatsvinden, soms met tussentijds verslag.

Voordelen zijn onder meer verbetering van metacognitie, verhoogd eigenaarschap over het leer- of werkproces, en betere afstemming tussen doelstellingen en ontwikkeling. Zelfbeoordelingen kunnen leerbehoeften vroeg signaleren en een basis vormen voor gerichte samenwerking met begeleiders.

Uitdagingen omvatten biases zoals over- of onderwaardering, halo-effects en inconsistenties in criteria. Slecht uitgevoerde zelfbeoordelingen kunnen leiden tot verkeerde ontwikkeldoelen of frustratie. Cultuur, privacy en gebrek aan training beïnvloeden ook de kwaliteit.

Best practices bestaan uit duidelijke criteria en rubrics, training in hoe zelfbeoordelingen effectief uit te voeren, en integratie in een continu feedbackproces met follow-up en evaluatie van voortgang. Transparantie en vertrouwelijkheid zijn ook cruciaal.

Zie ook: zelfreflectie, prestatiebeoordeling en 360-graden feedback.