voedingsnetwerken

Voedingsnetwerken zijn complexe netwerken die de voedselrelaties binnen een ecosysteem in kaart brengen. Ze bestaan uit knopen die organismen of functionele groepen voorstellen en verbindingen die aangeven wie van wie eet. De richting van de relatie loopt meestal van prooi naar predator, maar ook detritale routes (afval en dode materie) en schakelgangen via schijndieren worden meegenomen. Het belangrijkste doel is inzicht geven in hoe energie en voedingsstoffen door het systeem stromen.

In een voedigsnetwerk spelen producenten, meestal planten of algen, een cruciale rol als energieleveranciers. Consumenten worden onderverdeeld in primaire (herbivoren), secundaire en tertiaire consumenten, terwijl reducenten en detritivoren de afbraak van organisch materiaal verzorgen. Naast directe predatie worden ook verwantschappen zoals parasitisme en mutualistische interacties in het netwerk verwerkt. Verdeling van energie over trophische niveaus is doorgaans gelokaliseerd en leidt tot een ingewikkelde maar afgebakende structuur.

Kenmerkend voor voedingsnetwerken zijn concepten als connectance (het aandeel werkelijke verbindingen ten opzichte van alle mogelijke verbindingen), modulariteit en redundantie. Netwerken kunnen veerkracht tonen tegen verstoringen, maar raken vaak uit balans bij verlies van sleutelsoorten (keystone species) of bij invasies. Trophic cascades illustreren hoe veranderingen op een laag (bijv. een afname van predatoren) doorwerken naar lagere niveaus.

Onderzoek naar voedingsnetwerken combineert veldobservaties, analyse van voedselinname en isotopenonderzoek met wiskundige modellen. Deze benaderingen helpen inzicht te krijgen in stabiliteit, biodiversiteit en de impact van milieuveranderingen op ecosystemen.