vervoersfrequentie

Vervoersfrequentie, in het openbaar vervoer ook wel dienstfrequentie genoemd, is de mate waarin vervoeropties voorkomen binnen een afgesproken tijdsinterval. Het wordt meestal uitgedrukt als het aantal vertrekken per tijdsperiode, bijvoorbeeld per uur of per dag, op een lijn, een tak of een volledig netwerk. Een hogere frequentie betekent doorgaans kortere wachttijden en een grotere reizigersflexibiliteit.

Frequentie kan geanalyseerd worden als geplan­de frequentie (op basis van de dienstregeling) en werkelijke frequentie (op basis van feitelijke gerealiseerde vertrekken). Deze frequentie is direct gerelateerd aan het begrip headway, de tijd tussen twee opeenvolgende vertrektijden. Werkelijke headways kunnen variëren door factoren zoals betrouwbaarheidsverliezen, verkeersomstandigheden en operationele vertragingen; de formule frequentie per uur is hoofdzakelijk de omgekeerde waarde van het gemiddelde headway (60 minuten gedeeld door de headway in minuten).

Factoren die de ver­voersfrequentie beïnvloeden zijn onder meer de vraag naar vervoer, netwerkontwerp en capaciteit, beschikbaarheid van voertuigen, dienstregelingsprincipes (bijvoorbeeld frequentieringen in stedelijke gebieden versus rurale lijnen), en operationele betrouwbaarheid. Daarnaast spelen kosten, energie- en milieuoverwegingen en beleidsdoelstellingen een rol bij het bepalen van gewenste of haalbare frequenties.

Toepassingen en effecten: een hogere frequentie verlaagt de gemiddelde wachttijd en verhoogt de gebruiksvriendelijkheid van het openbaar vervoer, wat de leefbaarheid van stedelijke gebieden ten goede kan komen. In stedelijke zones ligt de focus vaak op hoge frequentie, terwijl in minder-dens geïntegreerde gebieden lagere frequenties voorkomen. Voor planning wordt frequentie gebruikt als performance-indicator en als input voor route- en dienstregelingontwerp. Voorbeelden: metro- en tramnetten hebben doorgaans hoge frequenties; busdiensten variëren sterk per gebied.