omgekeerde

Omgekeerde is een Nederlands woord dat te maken heeft met omkering of omwenteling. Het kan als zelfstandig naamwoord verwijzen naar wat het tegenovergestelde of inverse is; als bijvoeglijk naamwoord geeft het aan dat iets in tegenovergestelde richting of volgorde staat. Bijvoorbeeld: het omgekeerde van een kant is de achterkant; een omgekeerde volgorde is een volgorde waarin de oorspronkelijke volgorde is omgekeerd.

In de wiskunde en de logica heeft omgekeerde een productieve betekenis. Het verwijst naar het concept van inverse of reciprociteit. Het ‘omgekeerde getal’ is het reciproke van een getal, dus het getal dat vermenigvuldigd met het oorspronkelijke getal 1 oplevert (bijvoorbeeld het omgekeerde van 2 is 1/2). De ‘omgekeerde functie’ is de inverse van een functie, vaak aangeduid als f^{-1}, die bij composition met de oorspronkelijke functie terugkeert naar het startpunt. In deze context gaat het om een proces waarbij een handeling of relatie kan worden teruggedraaid of teruggebracht naar het beginpunt.

Daarnaast wordt omgekeerde in het dagelijks taalgebruik gebruikt om hetgeen het tegenovergestelde is aan te duiden. Voorbeelden zijn uitdrukkingen als ‘het omgekeerde denken’ of ‘de omgekeerde volgorde’; daarnaast is de uitdrukking ‘de omgekeerde wereld’ een idiomatische zin voor een situatie waarin normale verhoudingen of verwachtingen abrupt zijn omgekeerd.

Etymologisch gezien gaat omgekeerde terug op het werkwoord keren, met het voorvoegsel om- dat juist wijst op omslaan of terugdraaien. Het woord kent verschillende toepassingsvelden, variërend van taal tot wiskunde en alledaagse uitdrukkingen.