validiteitsgraad

Validiteitsgraad is een term uit de metrologie en beoordelingswetenschap die de mate aangeeft waarin een meetinstrument of bewering meet wat het beoogt te meten of te ondersteunen. Het gaat om de hoeveelheid en kwaliteit van bewijs die aantoont dat conclusies betrouwbaar zijn voor het bedoelde doel en de onderzochte populatie. Een hogere validiteitsgraad betekent doorgaans dat de resultaten beter representeren wat gemeten zou moeten worden.

Bij meetinstrumenten worden verschillende vormen van validiteit onderscheiden: inhoudsvaliditeit (hoe representatief de items zijn voor het construct), constructvaliditeit (hoe goed de scores het theoretische construct raken, vaak onderzocht met factoranalyses en relaties met andere variabelen), en criteriumvaliditeit (hoe sterk de scores correleren met externe, onafhankelijke criteria). De validiteitsgraad is contextafhankelijk en kan per toepassing verschillen.

De validiteitsgraad wordt beoordeeld aan de hand van bewijs uit studies en analyses, zoals inhoudelijke beoordeling door experts, statistische analyses van de structuur (factoranalyse), convergente en divergente validiteit, voorspellende validiteit en vergelijking met een harde referentie waar mogelijk. Betrouwbaarheid (consistentie van metingen) draagt bij aan de interpretatie van validiteit, maar sluit deze niet uit.

In de praktijk vraagt men om een gedocumenteerde validiteitsvisie: een samenvatting van het bewijs en de beperkingen, duidelijke afbakening van de doelgroep en het beoogde gebruik, en transparantie over mogelijke bronnen van bias of fout. Zo kan de validiteitsgraad worden vergeleken tussen instrumenten of studies en kan worden bepaald of een meetinstrument geschikt is voor een specifieke toepassing.

Samengevat beschrijft de validiteitsgraad hoeveel vertrouwen men kan hebben in de conclusies die uit een meetinstrument of argument voortkomen, binnen een bepaald doel en onder specifieke omstandigheden.