usabilityheuristieken

Usabilityheuristieken zijn generieke ontwerpregels die worden gebruikt bij het ontwerpen en evalueren van gebruikersinterfaces om de bruikbaarheid te verbeteren. Ze bieden snelle, op ervaring gebaseerde richtlijnen die ontwerpers helpen problemen zoals verwarring, fouten en hoge cognitieve belasting vroegtijdig te signaleren. Heuristieken worden vaak toegepast tijdens een heuristische evaluatie, waarbij beoordelaars een interface tegen deze regels toetsen.

De bekendste set is ontwikkeld door Jakob Nielsen en Rolf Molich in de jaren negentig en omvat tien heuristieken: zichtbaarheid van de systeStatus, overeenstemming tussen systeem en de realiteit van de gebruiker, gebruikerscontrole en vrijheid, consistentie en normen, foutpreventie, herkennen boven memoriseren, flexibiliteit en efficiëntie van gebruik, esthetisch en minimalistisch ontwerp, hulp bij het herkennen, diagnosticeren en herstellen van fouten, en hulp en documentatie. Deze heuristieken vormen nog steeds een leidraad voor het beoordelen van veel verschillende soorten interfaces, waaronder web- en mobiele toepassingen.

Toepassing gebeurt meestal door getrainde evaluators die de interface systematisch langs de heuristieken aflopen. Bevindingen worden verzameld, gecategoriseerd en van ernstscores voorzien, zodat ontwerpteams gerichte verbeteringen kunnen doorvoeren. Het resultaat is een overzichtelijk rapport met concrete aanbevelingen en prioriteiten voor herstel.

Beperkingen bestaan ernaast: heuristieken zijn kwalitatieve, evaluators kunnen biases introduceren en sommige usability-issues worden mogelijk gemist zonder directe betrokkenheid van echte gebruikers. Daarom werken heuristische evaluatie en gebruikerstests vaak goed samen: de heuristieken verkennen breed mogelijke problemen, terwijl gebruikersonderzoek specifieke, contextuele inzichten oplevert.

---