ontwerpregels

Ontwerpregels zijn regels, normen en richtlijnen die de kenmerken en prestaties van een ontwerp vastleggen en sturen tijdens het ontwerpproces. Ze dragen bij aan zekerheid en voorspelbaarheid in de ontwikkeling van producten, systemen en ruimtelijkeorders.

Ze kunnen betrekking hebben op wat een ontwerp moet waarmaken, hoe het in de praktijk functioneert, en hoe het gebruik, de productie en de context beïnvloeden. Denk aan functionele eisen, betrouwbaarheid en veiligheid, toegankelijkheid en ergonomie, realiseerbaarheid, duurzaamheid en esthetiek. Ontwerpregels houden ook rekening met de omgeving waarin het ontwerp opereert, zoals gebruiksomstandigheden, wet- en regelgeving en maatschappelijke normen.

Er bestaan verschillende typen ontwerpregels. Normatieve regels zijn verplicht en vormen harde eisen die nageleefd moeten worden. Aanbevelingen bieden richting en best practices zonder verplicht te zijn. Daarnaast zijn regels soms descriptief: ze beschrijven wat in de praktijk gebruikelijk of effectief blijkt te zijn, zonder iets af te dwingen. In veel gevallen bestaan er meerdere lagen van regels, variërend van internationale normen tot sectorale codes en interne bedrijfsrichtlijnen.

In ontwerppraktijk dienen ontwerpregels als leidraad gedurende verschillende fasen, van eisenanalyse en conceptontwikkeling tot evaluatie en validatie. Ze bevorderen consistentie, compatibiliteit en verantwoorde besluitvorming, en helpen bij het afwegen van kosten, functionaliteit, veiligheid en gebruikservaring.

Voorbeelden van toepassingsgebieden zijn ontwerpregels voor gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid in UX, productveiligheid en –kwaliteit, bouwkundige en ruimtelijke ontwerpregels, en regels die duurzaamheid en circulariteit sturen in materiaalkeuzes en productie.