uitputting

Uitputting is een begrip dat verwijst naar het proces waarbij voorraden, bronnen of capaciteiten leeg raken of aanzienlijk afnemen. Het kan slaan op de fysieke vermoeidheid van mens en dier, maar ook op het afnemen van natuurlijke hulpbronnen of economische capaciteit door langdurige consumptie.

In de context van natuurlijke hulpbronnen verwijst uitputting naar het teruglopen van voorraden zoals fossiele brandstoffen, mineralen of visbestanden, wanneer winning de natuurlijke regeneratie of economische vervanging overstijgt. Bij landbouw en bodembiologie kan uitputting van de bodem ontstaan wanneer nutriënten en organische stof verdwijnen door intensieve teelt zonder tijdige vernieuwing. Ook waterreservoires kunnen uitputting ondervinden door verbruik en klimaatverandering. In economische termen kan uitputting slaan op het opmaken van kapitaal of financiële middelen door aanhoudende uitgaven.

Bij menselijke arbeid en gezondheid verwijst uitputting naar fysieke of mentale uitputting, vermoeidheid en in het ergste geval burn-out na langdurige inspanning of stress.

Beheer van uitputting richt zich op duurzaamheid: verminderen van afhankelijkheid van niet-duurzame bronnen, overstappen op hernieuwbare alternatieven, en maatregelen die herstel of regeneratie ondersteunen. Indicatoren zijn onder meer de snelheid van verbruik, regeneratiecapaciteit en de verhouding tussen voorraad en vraag. Zie ook verwante begrippen zoals bodembemesting, bodemvruchtbaarheid, en duurzame ontwikkeling.