uitgebeeld

Uitgebeeld is een bijvoeglijk naamwoord en het voltooid deelwoord van het werkwoord uitbeelden. In kunsthistorische en literaire beschrijvingen geeft het aan wat of wie in een beeld, schilderij, beeldhouwwerk of illustratie wordt voorgesteld, weergegeven of geportretteerd.

Oorsprong en betekenis: de stam ‘beelden’ betekent tonen of voorstellen. Het voorvoegsel ‘uit-’ benadrukt dat iets zichtbaar en volledig is weergegeven. In catalogi en kunstkritische teksten labelt uitgebeeld vaak wat de voorstelling inhoudt en hoe zij is gepresenteerd.

Gebruik en nuance: uitgebeeld wijst naar de concrete weergave van een figuur of scène in de kunsten; het kan ook de wijze van visualisatie benadrukken. In zinnen zoals “de heilige is uitgebeeld als een oudere man” of “een uitgebeelde scène” ligt de nadruk op de voorstelling zelf die de kunstenaar heeft gecreëerd.

Synoniemen en verwante termen: afgebeeld is een nauw verwante term en wordt vaak door elkaar gebruikt, maar afgebeeld kan neutraler verwijzen naar wat zichtbaar is, terwijl uitgebeeld meer nadruk legt op de representatie door de kunstenaar. De zelfstandig naamwoorduitbeelding of uitbeelding verwijst naar de voorstelling zelf.

Categorieën en gebruikscontext: in museale beschrijvingen en kunsthistorische literatuur dient uitgebeeld als technische aanduiding voor wat er in een beeld wordt weergegeven. In hedendaagse, non-fiction stijl kan uitgebeeld ook figuurlijk worden gebruikt, bijvoorbeeld “een uitgebeeld verhaal” of “uitgebeeld optreden”.