tumorontwikkeling

Tumorontwikkeling, ook wel tumorigenese genoemd, is het proces waarbij normale cellen geleidelijk transformeren tot tumorcellen en uiteindelijk een tumor vormen. Het omvat genetische en epigenetische veranderingen die de regulatie van celgroei en celdeling verstoren.

In veel kankers wordt de ontwikkeling onderverdeeld in drie fasen: initiatie, promotie en progressie. Initiatie omvat blijvende genetische of epigenetische veranderingen die de celtoestand kunnen veranderen. Promotie verwijst naar clonal uitgroei van geïnduceerde cellen onder invloed van omgevingsfactoren. Progressie omvat verdere mutaties die leiden tot ongecontroleerde groei, invasie in omliggende weefsels en mogelijk metastase.

Verschillende tumoren kunnen goedaardig zijn (benigne) of kwaadaardig (maligne). Benigne tumoren groeien meestal lokaal en blijven goed onderscheiden, terwijl maligne tumoren kunnen invasief indringen in naburig weefsel en metastaseren naar andere delen van het lichaam.

Genetisch basis: kanker ontstaat vaak uit somatische mutaties in oncogenen en tumoronderdrukkende genen, samen met defecten in DNA-reparatiemechanismen. Dit leidt tot genetische heterogeniteit en klonale evolutie, waardoor tumoren zich aan kunnen passen aan behandelingen en micro-omgevingen.

Aanvullende factoren: omgevingsfactoren (zoals roken, straling, carcinogenen), virale infecties en erfelijke aanleg dragen bij aan het risico. De tumoromgeving en ontsteking, bloedvatvorming (angiogenese) en het immuunsysteem beïnvloeden ontwikkeling en overleving van tumoren.

Het begrijpen van tumorontwikkeling ondersteunt screening, diagnostiek, prognostische beoordeling en de ontwikkeling van behandelstrategieën zoals chirurgie, bestraling, systemische therapieën en immunotherapie.