tumoromgeving

De tumoromgeving, ook wel het tumormicromilieu genoemd, verwijst naar de niet-kankercellen, de extracellulaire matrix en de moleculaire signalen rondom een tumor. Het vormt een dynamisch ecosysteem dat de groei, invasie en metastase van kankercellen mede bepaalt en invloed heeft op de respons op therapie.

Belangrijke componenten zijn het vasculaire netwerk, stromale cellen zoals fibroblasten (waaronder kankergerelateerde fibroblasten), en immuuncellen zoals macrofagen, T-cellen, dendritische cellen en neutrofielen. Daarnaast spelen de extracellulaire matrix en enzymen die deze matrix remodeleren, zoals matrixmetalloproteïnases, een cruciale rol. De omgeving kent vaak hypoxie en zurecondities die de celgedrag en signaalvorming beïnvloeden. Intercellulaire communicatie gebeurt via citokinen, chemokinen, groeifactoren en metabolische uitwisseling, wat leidt tot coherente of tegenstrijdige tumorstimulatie afhankelijk van de context.

Functie en dynamiek: de tumoromgeving ondersteunt angiogenese, stromale scaffolding en immunologische modulatiethema’s waardoor kankercellen kunnen groeien, invasief worden en zich kunnen verspreiden. Tegelijk kunnen immuuncellen en stromale cellen ook anti-tumorreacties faciliteren, wat afhangt van de toewijzing van celtypen en activatieniveaus. De omgeving kan immunologische weerstand tegen therapieën versterken, wat bijdraagt aan behandelingsuitval.

Klinische implicaties en onderzoek: begrip van de tumoromgeving draagt bij aan prognose en selectie van behandelingen, waaronder immunotherapie en anti-angiogene strategieën. Doelgerichte benaderingen richten zich op CAFs, TAMs, ECM-remodelering en vasculaire normalisatie. In onderzoek wordt gewerkt met 3D-cultuurmodellen en in vivo systemen om de heterogeniteit en dynamiek van de tumoromgeving beter te begrijpen.