toetskenmerken

Toetskenmerken zijn de eigenschappen waaraan een toets kan worden beoordeeld om haar kwaliteit vast te stellen. Ze bepalen in hoeverre een toets betrouwbare, valide en nuttige informatie oplevert voor het beoogde doel, zoals evaluatie van kennis, vaardigheden of competenties. Toetskenmerken helpen ook bij de interpretatie en vergelijking van scores tussen respondenten.

Een van de belangrijkste kenmerken is betrouwbaarheid, oftewel de mate waarin de toets bij herhaalde metingen consistente resultaten oplevert. Verschillende vormen bestaan, zoals test-hertest betrouwbaarheid, interne consistentie (bijvoorbeeld Cronbach’s alpha) en interbeoordelaarsbetrouwbaarheid. Hoge betrouwbaarheid betekent minder toevallige of methodeafhankelijke variatie in scores.

Validiteit is het andere kernkenmerk en verwijst naar de vraag of de toets meet wat zij beoogt te meten. Binnen validiteit onderscheiden we onder meer inhoudsvaliditeit (dekkend en representatief voor het behandelde onderwerp), constructvaliditeit (de mate waarin het construct wordt gemeten) en criteriumvaliditeit (verband met relevante uitkomsten buiten de toets zelf).

Objectiviteit en normering zijn aanvullende kenmerken. Objectiviteit houdt in dat de uitslag afhankelijk is van de toets zelf en niet van de beoordelaar of uitvoering; scoring-criteria zijn eenduidig en herhaalbaar. Normering vergelijkt scores met referentiegroepen, bijvoorbeeld via percentielen of normen.

Andere relevante kenmerken betreffen standaardisatie (uniforme uitvoering en scoring), praktische kenmerken zoals tijdsduur en opzet (meerkeuze, open vragen), en de afstemming op leerdoelen. Samen bepalen toetskenmerken de bruikbaarheid, eerlijkheid en interpretatiemogelijkheden van een toets in onderwijs en arbeidscontext.