toerekenings

Toerekening is een juridisch begrip dat verwijst naar het opleggen van aansprakelijkheid door een handeling of gevolg toe te schrijven aan een persoon of entiteit. Het gaat om de vraag of een bepaald handelen en de daaraan verbonden gevolgen juridisch aan een betrokkene kunnen worden toegerekend, zodat diegene aansprakelijk kan worden gehouden in straf- of burgerlijke zin. Toerekening vormt daarmee een voorwaarde voor aansprakelijkheid en strafoplegging, en veronderstelt een koppeling tussen de dader, de handeling en de rechtsnorm die van toepassing is.

In het strafrecht is toerekening een voorwaarde voor het opleggen van straf. Een feitsschuld kan alleen worden toegerekend aan een verdachte wanneer hij het feit heeft gepleegd, onder zijn controle stond over de situatie en het vereiste gedrags- of schuldnivel bezat (opzet of culpa). De toetsing omvat vaak factoren zoals feitelijke veroorzaakte handeling, wettelijk strafbaar feit en de mate waarin de betrokkene aan de norm beantwoordt.

In het civielrechtelijke kader verwijst toerekening naar aansprakelijkheid op grond van schuld of fout. Een persoon of organisatie kan aansprakelijk worden gehouden voor schade veroorzaakt door eigen handelen of door een ander persoon waarvoor men verantwoordelijkheid draagt (bijvoorbeeld werknemers of minderjarigen). Daarbij speelt vaak een zorg- of waakvaarheidsnorm en de toerekenbaarheid van het gevolg aan die normschending.

Er bestaan ook varianten zoals objectieve of strikte aansprakelijkheid, waarbij aansprakelijkheid kan bestaan onafhankelijk van schuld, en schuldgerichte toerekening, waarbij de betrokkenheid van de betrokkene met verwijtbaarheid centraal staat. Het concept helpt bij de afweging tussen maatschappelijke bescherming, rechtvaardigheid en verantwoording.