tijdreizen

Tijdreizen is het hypothetische verplaatsen door de tijd, zodat een entiteit zichzelf of andere objecten in het verleden of in de toekomst kan bevinden. Het onderwerp strekt zich uit van theoretische fysica en filosofie tot populaire cultuur en sciencefiction.

Volgens de algemene relativiteit kan de ruimte-tijd door zwaartekrachtsvelden krommen. In sommige oplossingen ontstaan gesloten tijdachtige krommen (CTC's) waarmee reizen naar het verleden theoretisch mogelijk wordt. Ideeën zoals traversable wormholes, de Tipler-cilinder en het Gödel-universum illustreren dit, maar vereisen exotische materie en extreme omstandigheden; hun realisatie is onduidelijk en ongetest.

Paradoxen: tijdreizen kan paradoxen veroorzaken, zoals de grootvaderparadox. Sommige denksystemen proberen deze op te lossen met het Novikov-zelf-consistentieprincipe, dat toestaat dat gebeurtenissen zó verlopen dat consistente geschiedenis wordt gehandhaafd. Andere ideeën, zoals de bootstrap-paradox, benadrukken informatie die zonder oorsprong lijkt te bestaan.

Status: er is geen experimenteel bewijs voor feitelijke tijdreizen naar het verleden. Reeds bestaande tijddilatatie volgens de speciale relativiteit laat reizen naar de toekomst wel realistisch lijken voor zeer hoge snelheden of sterke zwaartekracht, maar dit leidt niet tot terugreizen. Praktische uitdagingen, zoals energiebehoeften en stabiliteit van bruggen in de ruimte-tijd, blijven aanzienlijk.

Invloed: tijdreizen blijft een geliefd onderwerp in literatuur, film en videogames, die de grenzen tussen wetenschap en verbeelding verkennen. In de wetenschap wordt het vooral beschouwd als een interessante wiskundige en kosmologische vraag, met weinig kans op praktische uitvoering in de nabije toekomst.