tandvormen

Tandvormen verwijzen naar de vorm en structuur van tanden in de tandheelkunde en vergelijkende anatomie. De morfologie bepaalt samen met de functie hoe tanden voedsel afsnijden, scheuren en malen. Bij mensen worden doorgaans vier hoofdtypen onderscheiden: incisieven, hoektanden, premolaren en molaren. Elk type kent kenmerkende kroon- en wortelpatronen.

Incisieven hebben meestal een vlakke of scherp incisale rand en zijn bedoeld voor snijden. Hoektanden zijn lang en taps toelopend, met een puntige cusp en een sterke wortel, en spelen een rol bij grasp en tearing. Premolaren bezitten doorgaans twee cusps en een bredere occlusale vlak, geschikt voor voorlopige kauwbewegingen. Molaren vertonen meerdere cuspen en een brede occlusale tafel, gericht op fijntypisch kauwen en vermalen.

Tandvormen variëren tussen individuen en populaties door genetische factoren, ontwikkeling en slijtage. Slijtageprocessen zoals attritie, erosie en cariës kunnen de morfologie veranderen. Bepaalde variaties komen voor, zoals shovel-shaped incisives en pegvormige incisiven, die in sommige populaties voorkomen.

In de klinische praktijk zijn tandvorm en cusppatroon belangrijke factoren bij restauratieve tandheelkunde, orthodontie en forensische tandkunde. Bij dieren variëren tandvormen sterk naar functie en dieet, van smalle incisieven tot brede molaren voor graven, knagen of malen.