spierweefsels

Spierweefsels zijn weefsels die samentrekken om beweging mogelijk te maken en verschillende fysiologische functies te ondersteunen. Bij de mens onderscheiden we drie hoofdtypen: skeletspierweefsel, glad spierweefsel en hartspierweefsel.

Skeletspierweefsel bestaat uit lange, cilindrische cellen met meerdere kernen en een gestreept uiterlijk. Het is onder vrijwillige controle en vormt de spieren die aan botten vastzitten via pezen. De cellen zijn georganiseerd in fascikels en omgeven door bindweefselstructuren (endomysium, perimysium, epimysium) die kracht overdragen, bloedvaten en zenuwen toelaten en bescherming bieden. De contractie wordt gestuurd via motorische zenuwen en kan snel en krachtig verlopen, meestal gericht op beweging en houding.

Glad spierweefsel bestaat uit spoelvormige cellen met één kern en zonder gestreepte structuur. Het bevindt zich in de wanden van holle organen zoals bloedvaten, het spijsverteringskanaal en luchtwegen, en werkt onvrijwillig. De contractie wordt geregeld door het autonome zenuwstelsel en lokale factoren. Het is doorgaans langzamer en kan langdurig samentrekken om functies zoals peristaltiek en tonus te ondersteunen. Het mechanisme gebruikt calmoduline en myosine-lichtketenkinase in plaats van troponine-tropomyosine.

Hartspierweefsel heeft gestreepte kenmerken maar cellen zijn korter en vertakt, met intercalated discs die de synchronisatie van contracties bevorderen. Het is onvrijwillig en wordt primair gereguleerd door intrinsieke prikkelgeleiding met ondersteuning van het autonome zenuwstelsel. Locatie is het hart; functie is het pompen van bloed door het circulatiesysteem. Het weefsel is rijk aan mitochondria en vereist continue energie.

Contractie berust op de sliding filament theorie; calciumbinding regelt actine-myosine-interacties. Skeletspierweefsel kan via satellietcellen herstellen na schade, hartspierweefsel heeft beperkte regeneratie, en glad spierweefsel kan in sommige organen beter regenereren. Klinisch relevante aandoeningen variëren van myopathieën tot cardiomyopathieën en spierstijfheden.