onvrijwillig

Onvrijwillig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betekent niet vrijwillig: iets gebeurt zonder iemands instemming of tegen iemands wil. Het vormt het tegenovergestelde van vrijwillig.

Etymologie: samengesteld uit on- (negatie) en vrijwillig (willig). Het is verwant aan het Duitse unfreiwillig en wordt gebruikt om lack of voluntariness aan te geven in verschillende contexten.

Contexten en gebruik: in de rechtspraak en de gezondheidszorg wordt vaak gesproken van onvrijwillige opname of behandeling wanneer iemand niet uit eigen beweging kan of wil toelaten. In alledaags taalgebruik kan onvrijwilligheid ook verwijzen naar meegaan of meedoen tegen iemands zin, bijvoorbeeld in zinnen als “iemand wordt onvrijwillig meegesleept.” In professionele contexten is onderscheid relevant met termen als dwang of gedwongen maatregelen; praktisch wordt vaak gesproken van “onder dwang” of “onvrijwillige zorg”.

Synoniemen en verwante termen: het woord staat in contrast met vrijwillig en vrijwilligheid. Het is ook verwant aan termen die dwang of gedwongenheid beschrijven, zoals dwangarbeid of dwangmaatregelen, hoewel die soms strikter juridisch of ethisch geladen zijn.

Zie ook: vrijwillig, vrijwilligheid, dwang, gedwongen.