schriftkenmerken

Schriftkenmerken verwijzen naar de kenmerken waarmee een schrift of handschrift kan worden beschreven, geclassificeerd en vergeleken. De term wordt gebruikt in verschillende vakgebieden, zoals paleografie, forensische schriftanalyse en typografie, om eigenschappen van handgeschreven tekens en lettervormen te benoemen.

Bij handschrift omvatten de kenmerken onder meer lettervormen en proporties (zoals ascenders en descenders), tekstgrootte, slant, regelafstand en spatiëring tussen woorden en letters, lijnkwaliteit en druk. Daarnaast spelen verbindingen tussen letters (ligaturen), diakritische tekens, interpunctie en unieke kenmerken zoals specifieke lussen of krullen een rol. De combinatie van deze eigenschappen levert een profiel op van een schrijver, met variatie door hulpmiddelen, schrijftempo en omstandigheden.

In forensische schriftanalyse worden schriftkenmerken systematisch verzameld en vergeleken tussen documenten. Kenmerken als baseline-uitlijning, stengel- en boogvormen, aansluiting tussen letters, penlifts, drukpatronen en ritme van schrijven komen aan bod. Het uitgangspunt is dat geen enkel kenmerk op zichzelf een conclusie bepaalt; interpretatie berust op het samenhangende patroon van meerdere kenmerken en op de context, zoals instrument, papier en mogelijke leeftijd van het document.

In de typografische context worden schriftkenmerken gebruikt om lettertypes te karakteriseren: silhouette, contrast tussen dikke en dunne stroken, uiteinden van lijnen (terminalen), serifs of afwezigheid daarvan, x-hoogte en cap-height, ascenders en descenders, en de onderlinge ruimte (kerning en tracking). Ook leesbaarheid en stijl dragen bij aan de classificatie in categorieën zoals serif, sans-serif, script en display. Schriftkenmerken kunnen helpen bij het herkennen van varianten binnen een familie van lettertypen.

Methoden en bronnen: Een representatieve collectie van monsters, digitale beeldbewerking en gestandaardiseerde waarnemings- en analyseprocedures worden gebruikt. Bij forensische zaken kunnen databases en referentiemateriaal ondersteuning bieden, met aandacht voor privacy en juridisch verantwoord gebruik.

Zie ook paleografie, forensische schriftanalyse en typografie.