schedelweefsel

Schedelweefsel verwijst naar het botweefsel dat de schedel vormt. Bij volwassenen bestaan de schedelbots vooral uit compacte botlaag met een middelste sponsachtige diploë, ingesloten tussen dunne lagen compact bot. Het schedelweefsel wordt aan de buitenkant bedekt door periost en aan de binnenkant door endost; in de schedel bevindt zich bovendien beenmerg in de diploë van vlakke botten.

De belangrijkste componenten van schedelweefsel zijn de botmatrix, die bestaat uit collageen type I en hydroxyapatiet, en de cellen die betrokken zijn bij botvorming en -afbraak: osteoblasten bouwen nieuw bot, osteocyten blijven in lacunes en zorgen voor onderhoud, en osteoclasten breken bot af wanneer nodig. Botremodellering wordt geregeld door mechanische belasting, hormonale signalen en lokale groeifactoren.

Ontwikkeling van het schedelweefsel verloopt verschillend per regio. De meeste schedelbotten ontstaan via intramembranous ossification, waarbij bot direct uit bindweefsel ontstaat. Delen van de schedelbasis vormen zich daarentegen via endochondrale ossificatie. Groei vindt voornamelijk plaats langs de suturen tussen botstukken en stopt doorgaans in de adolescentie.

Functie van het schedelweefsel is bescherming van de hersenen en zintuiglijke organen, ondersteuning en aanhechting van kauw- en halsregio’s, en opslag van calcium en andere mineralen. De botkwaliteit en structuur reageren op belasting en hormonale veranderingen, wat van belang is bij leeftijdsgerelateerde veranderingen en bepaalde ziekten.

Klinische aspecten betreffen onder meer schedelfracturen na hoofdletsel, craniosynostose (premature sluiting van suturen), osteoporose en zeldzame ontstekingen of tumoren van schedelbotten. Radiologisch onderzoek en histologie kunnen bij diagnose en behandeling ondersteunend zijn.