leeftijdsgerelateerde

Leeftijdsgerelateerde is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat zaken aanduidt die in relatie staan tot iemands leeftijd of tot verouderingsprocessen. Het duidt meestal op verschijnselen die vaker of op een andere manier optreden naarmate iemand ouder wordt, al kan leeftijd ook een determinante factor zijn zonder direct oorzakelijk te zijn.

In de geneeskunde en biologie wordt het gebruikt voor aandoeningen of veranderingen die vooral bij oudere mensen voorkomen. Voorbeelden zijn leeftijdsgerelateerde osteoporose (botdichtheid neemt af met de tijd), gehoorverlies door veroudering (presbyacusis), ouderdomsgebonden cognitieve achteruitgang en maculadegeneratie; ook huidveroudering en immunosenescentie kunnen als leeftijdsgerelateerd worden beschreven.

Bij onderzoek is leeftijd een belangrijke variabele en kan men spreken van leeftijdsgerelateerde patronen of factoren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen leeftijdsafhankelijkheid (functies die veranderen met leeftijd) en leeftijdsgebonden exposure of risico. In data-analyse wordt vaak gecontroleerd voor leeftijd om verwarring te voorkomen; longitudinaal onderzoek volgt veranderingen over tijd, terwijl cross-sectionele studies leeftijdsgerelateerde verschillen laten zien.

Het gebruik van de term is doorgaans neutraal, maar er kan verwarring ontstaan tussen wat puur een gevolg van leeftijd is en wat voortkomt uit factoren zoals levensstijl of genetica. Daarnaast wordt leeftijdsgerelateerd vaak toegepast in beleid en communicatie over vergrijzing en de behoeften van oudere bevolkingsgroepen.