preradicalisatie

Preradicalisatie is een begrip uit beleid en onderzoek dat verwijst naar de fase voordat iemand radicale opvattingen of gewelddadig gedrag aanneemt. Het richt zich op preventie en vroegsignalering in plaats van op behandeling van reeds gevormd extremisme. In tegenstelling tot radicalisering en deradicalisatie, gaat preradicalisatie over het voorkomen van ontwikkeling van extremistische overtuigingen en het versterken van weerbare, inclusieve sociale identiteiten.

Factoren die preradicalisatie kunnen beïnvloeden zijn onder meer sociale uitsluiting, marginalisatie, discriminatie en onrechtvaardigheidsgevoel, identiteitsvraagstukken, en kwetsbare gezins- of schoolomgevingen. Tegelijkertijd spelen positieve factoren zoals onderwijs, maatschappelijke participatie, gevoel van belonging, kritische denkvaardigheden en veilige peer- en mentorrelaties een beschermende rol. Het gaat om een samenspel van individuele, sociale en omgevingsfactoren.

Preventieprogramma's richten zich op primaire preventie en maatschappelijke integratie. Voorbeelden zijn schoolprogramma's die burgerschap en weerbaarheid bevorderen, jeugd- en gezinsondersteuning, jeugdwerk, buurt- en gemeenschapsparticipatie, en samenwerking tussen gemeenten, onderwijs en maatschappelijke organisaties. In de online sfeer is mediawijsheid en digitale vaardigheden cruciaal, met aandacht voor vroege signalering zonder schending van privacy en mensenrechten.

Uitdagingen zijn onder meer gebrek aan consensus over definities, meetproblemen bij het identificeren van preradicalisatie, en het risico van stigmatisering of onbedoelde labeling. Effectiviteit van preventie vergt lange termijn, contextspecifieke evaluatie en een zorgvuldige afweging tussen veiligheid en vrijheden.

Zie ook radicalisering, deradicalisatie en preventiebeleid.