pijnprikkel

Een pijnprikkel is een prikkel die door nociceptoren wordt opgepikt en aanleiding kan geven tot nociceptie, het neurale proces van het waarnemen van pijn. Pijn is de subjectieve ervaring die voortkomt uit deze prikkel en varieert afhankelijk van context, emotie en eerdere ervaringen.

Nociceptoren reageren op drie hoofdtypen stimulatie: mechanisch (druk of scheurend weefsel), thermisch (extreme temperaturen) en chemisch (bij ontsteking en weefselschade door mediatoren zoals prostaglandinen, bradykinine en histamine).

Signaaltransmissie verloopt via perifere zenuwen naar het ruggenmerg. A-deltavezels leveren snelle, scherpe pijn; C-fibers geven langzamere, doffe pijn. In het ruggenmerg gaat het signaal door de dorsale hoorn en trekt via de spinothalamische baan naar de thalamus, waarna de sensorische cortex en delen van het limbisch systeem betrokken raken bij sensorische en emotionele aspecten van pijn.

Tijdens ontsteking en beschadiging kunnen perifere sensitisatie (verhoogde prikkelgevoeligheid) en centrale sensitisatie (verhoogde excitabiliteit in het ruggenmerg) optreden. Dit leidt tot hyperalgesie en allodynie, waarbij ook niet-pijnlijke prikkels pijn ervaren kunnen worden.

Behandeling van pijnprikkels omvat zowel farmacologische als niet-farmacologische benaderingen. NSAID’s remmen prostaglandine-synthese en verlichten pijn; opioïde analgetica worden gebruikt bij ernstige pijn; overige middelen richten zich op verschillende aspecten van nociceptie en pijnmodulatie. Diagnostiek en behandeling hangen samen met de oorzaak en aard van de pijnprikkel.