prostaglandinesynthese

Prostaglandinesynthese is de biosynthese van prostaglandinen, bioactieve lipiden die betrokken zijn bij ontsteking, pijnvoorkoming, koorts en verschillende fysiologische processen. Het proces begint met de afgifte van arachidonzuur uit membranen door fosfolipase A2 onder invloed van calcium en andere signalen. Arachidonzuur wordt via cyclo-oxygenase-1 (COX-1) en cyclo-oxygenase-2 (COX-2) omgezet in prostaglandine G2 (PGG2) en vervolgens in prostaglandine H2 (PGH2). PGH2 dient als gemeenschappelijke voorloper voor de synthese van verschillende prostaglandinen.

Specifieke synthasen zetten PGH2 om in de verschillende prostaglandinen: PGE2 door PGE-synthase, PGD2 door PGD-synthase, PGF2alpha door PGF-synthase, PGI2 (prostacyclin) door prostacyclin-synthase en TXA2 (thromboxane A2) door tromboxane-synthase. COX-1 wordt beschouwd als constitutief actief en levert prostaglandinen die nodig zijn voor normale fysiologie, zoals bescherming van het maagslijmvlies en platelet-aggregatie. COX-2 wordt geïnduceerd bij ontstekingen en bij weefselstress.

Prostaglandinen hebben uiteenlopende effecten: PGE2 en PGI2 brengen vasodilatatie en moduleren ontstekings- en pijnprocessen; TXA2 bevordert vaatconstrictie en trombocyt-aggregatie; PGD2 en PGF2alpha spelen rollen in slaapregulatie, bronchiale reactiviteit en voortplanting. De synthese wordt regulerend beïnvloed door cytokinen en groeifactoren. Klinisch is prostaglandinesynthese relevant: niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) remmen COX-enzymen en verlagen prostaglandines, wat pijn en ontsteking vermindert maar bijwerkingen zoals maag-darmklachten kan veroorzaken; COX-2-selectieve inhibitors kunnen ontsteking verminderen maar kunnen cardiovasculaire risico’s met zich meebrengen.