pigmentverstoringen

Pigmentverstoringen zijn afwijkingen in de kleur van de huid, het haar of de ogen die ontstaan door veranderingen in de productie, verdeling of afbraak van melanine, het pigment dat door melanocyten in de epidermis wordt aangemaakt. Ze kunnen hyperpigmentatie (toegenomen pigmentatie), hypopigmentatie (verminderde pigmentatie) of depigmentatie (uitgesproken verlies van pigment) omvatten.

Hyperpigmentatie ontstaat vaak door blootstelling aan ultraviolette straling, ontstekingen van de huid, hormooninvloeden of sommige geneesmiddelen. Veelvoorkomende vormen zijn lentigines of zonnevlekken, melasma (hormonale hyperpigmentatie) en postinflammatoire hyperpigmentatie na acne of andere huidontstekingen. Hypopigmentatie en depigmentatie ontstaan onder meer bij vitiligo (auto-immuunverlies van pigmentcellen), pityriasis versicolor (schimmelinfectie) en postinflammatoire hypopigmentatie na ontstekingen.

Diagnostiek gebeurt doorgaans op klinische gronden. Een Wood-lamp kan het verschil tussen pigment- en inflammatoire aandoeningen verduidelijken; dermatoscopie kan aanvullende kenmerken tonen; soms is huidbiopsie nodig bij twijfel.

Behandeling is afhankelijk van het type en de oorzaak. Basisprincipe is zonbescherming om verdere verkleuring te voorkomen. Hyperpigmentatie kan behandeld worden met topische bleekmiddelen (bijv. hydrochinon, azelaïnezuur, kojinezuur), retinoïden en combinatietherapie; soms worden chemische peelingen of lasertherapie toegepast. Vitiligo vereist vaak lichttherapie (narrowband UVB) gecombineerd met lokale immunomodulatoren of ontstekingsremmende crèmes. Patiënten met pigmentverstoringen krijgen meestal een individuele afweging van behandeling, veiligheid en verwachten resultaten; spontane veranderingen kunnen ook voorkomen. Epidemiologisch komt vitiligo wereldwijd voor bij circa 0,5–2% van de bevolking, melasma vaker bij vrouwen met een donkere huid, en postinflammatoire hyperpigmentatie is vooral na acne of letsel veelvoorkomend.