Home

perturbaties

Perturbaties zijn kleine verstoringen of afwijkingen ten opzichte van een referentietoestand van een systeem. Ze kunnen worden veroorzaakt door externe invloeden, zoals krachten of ruis, of door interne fluctuaties en onvolkomenheden in modellen. In veel vakgebieden wordt bestudeerd hoe systemen reageren op perturbaties, omdat dit inzicht geeft in stabiliteit, voorspelbaarheid en ontwerp.

In de natuurkunde en techniek wordt vaak gesproken over perturbatietheorie: door een klein, bekend parameter te

In wiskunde en dynamische systemen leiden perturbaties tot perturbed differential equations; men bestudeert gevoeligheid en stabiliteit

Andere velden gebruiken het begrip perturbaties op vergelijkbare manieren: klimaatwetenschap onderzoekt perturberende forceringen zoals veranderingen in

Belangrijke concepten zijn onder meer de grootte van de perturbatie ten opzichte van de baseline, de orde

introduceren,
kunnen
effecten
op
energieniveaus,
golffuncties
of
bewegingswetten
worden
afgeleid
als
series
in
die
parameter.
Perturbaties
kunnen
deterministisch
zijn
of
stochastisch
(ruis).
Voor
orbital
mechanics
zijn
gravitationele
perturbaties
van
andere
hemellichamen
verantwoordelijk
voor
geleidelijke
veranderingen
in
banen.
via
linearisatie,
gevoeligheidsanalyse
en
normal
form-transformaties,
vaak
met
asymptotische
of
perturbatieve
expansies.
Het
doel
is
te
begrijpen
wanneer
een
eenvoudige,
ongepakte
model
nog
steeds
een
bruikbare
beschrijving
biedt
onder
kleine
veranderingen.
broeikasgassen;
biologie
onderzoekt
stochasticiteit
in
genetische
expressie;
economie
behandelt
schokken
en
ruis
in
tijdreeksen.
Methoden
omvatten
gevoeligheidsanalyse,
perturbatietheorie,
Monte
Carlo-simulaties
en
ensemblevoorspelling.
van
de
perturbatie
in
een
kleine
parameter
en
de
geldigheid
van
linearisatie.
Perturbaties
bieden
een
raamwerk
om
systeemgedrag
te
begrijpen,
fouten
te
waarderen
en
robuust
ontwerp
mogelijk
te
maken.