ontsmetting

Ontsmetting, ook wel ontsmetten genoemd, is het proces waarbij micro-organismen op oppervlakken, voorwerpen of weefsels worden verminderd tot niveaus die als veilig worden beschouwd. Het doel is infectierisico te verkleinen in ziekenhuizen, laboratoria, voedselverwerking en huishoudens.

Ontsmetting verschilt van sterilisatie en antisepsis: sterilisatie vernietigt alle levensvormen en sporen, antisepsis verwijst naar maatregelen die levende weefsels beschermen tegen infectie, en ontsmetting vermindert de aanwezige micro-organismen tot een aanvaardbaar niveau.

Methoden: chemische ontsmetting omvat chlorideziensten, alcoholoplossingen, waterstofperoxide, aldehyden en quaternaire ammoniumverbindingen. Fysieke methoden omvatten warmtebehandeling (pasteuriseren, autoclave, stomen) en straling (UV-licht, gamma-straling). Voor consumenten zijn veelgebruikte middelen bleek en alcoholische desinfectiemiddelen.

Niveaus van ontsmetting onderscheiden: laag-niveau ontsmetting verlaagt het aantal micro-organismen en is geschikt voor niet-kritieke oppervlakken; middel-niveau ontsmetting biedt bredere werkzaamheid tegen mycobacteriën en vele virussen; hoog-niveau ontsmetting is bedoeld voor semikritische medische instrumenten en situaties met hoog infectierisico; voor kritieke instrumenten geldt doorgaans steriliteit.

Factoren die de effectiviteit bepalen: juiste concentratie en contacttijd, temperatuur, reinheid van het oppervlak, aanwezigheid van organisch materiaal en de juiste toepassing volgens de productinstructies. Onvoldoende contacttijd of verkeerde dosering kunnen ontsmetting uitsluiten.

Toepassingen en veiligheid: ziekenhuizen, zorginstellingen, voedselverwerking en huishoudens. Regelgeving en richtlijnen variëren per land; kwaliteitsborging omvat duidelijke instructies van leveranciers, training en, indien nodig, indicatoren zoals teststrips of sporen om te bevestigen dat de ontsmetting heeft gewerkt. Beperkingen: ontsmetting doodt niet altijd alle sporen, sommige materialen reageren op agressieve middelen, en correct gebruik is essentieel om veiligheid te waarborgen.