logboeken

Een logboek is een systematisch register waarin gebeurtenissen, activiteiten, metingen en observaties over een bepaalde periode worden vastgelegd. Het doel is om gebeurtenissen achteraf te kunnen traceren, verantwoording af te leggen en trends te herkennen. Logboeken kunnen schriftelijk of digitaal worden bewaard en variëren in detailniveau afhankelijk van de context.

Historisch ontstonden logboeken in de scheepvaart en luchtvaart om de bewegingen en operationele status van een schip of vlucht bij te houden. Tegenwoordig worden logboeken op veel terreinen gebruikt, waaronder wetenschap, industrie, gezondheidszorg en IT. In tegenstelling tot een persoonlijke dagboek is een logboek doorgaans formeel en gefocust op objectieve, controleerbare gegevens.

Een typische invoer bevat datum en tijd, locatie, beschrijving van gebeurtenissen, meetwaarden of parameters, genomen acties, en de naam of initialen van de vastlegger. Soms bevat een entry referenties naar documenten, meldingen of foutcodes. Digitale logboeken kunnen automatisch tijdstippen vastleggen en voorzien in een doorzoekbare audit trail.

Voorbeelden van logboeken zijn het scheepslogboek, het vluchtlogboek, onderhoudslogboeken van machines, laboratoriumlogboeken en projectlogboeken. In software en IT worden logboeken vaak aangeduid als logs en registreren ze systeem- en applicatie-activiteiten, fouten en beveiligingsincidenten.

Juridische en organisatorische eisen kunnen van invloed zijn op logboeken: bijvoorbeeld maritieme en luchtvaartregels die registratie en bewaartermijnen voorschrijven, en normen voor data-integriteit en privacy. Daarom is het belang van toegangscontrole, back-ups en integriteitsbeveiliging toegenomen bij digitale logboeken.

Samenvattend dienen logboeken als betrouwbare, tijdgebonden bronnen die verantwoording ondersteunen, operationele transparantie vergroten en een basis vormen voor analyse en besluitvorming.