scheepvaart

Scheepvaart is het vervoer van goederen en personen over water met schepen. De term omvat zowel zeevaart als binnenvaart: zeevaart verwijst naar vervoer over zeeën en oceanen, inclusief containervervoer, bulkgoederen en passagiersreizen; binnenvaart beslaat transport op binnenwateren zoals rivieren en kanalen, vooral in Nederland en in Europa. De scheepvaart vormt een kerncomponent van de globale logistiek en economie doordat het grote volumes over lange afstanden efficiënt kan overbruggen. Belangrijke actoren zijn rederijen, havens, scheepswerven, logistieke dienstverleners en overheidsinstanties; de infrastructuur omvat havens, terminals, waterwegen en navigatiehulpmiddelen zoals AIS en VTS.

Regelgeving en veiligheid worden wereldwijd bepaald. De International Maritime Organization (IMO) stelt normen vast via verdragen zoals SOLAS (veiligheid aan boord), MARPOL (milieubescherming) en ballastwaterbesluit; UNCLOS regelt maritieme grenzen en soevereiniteit. Binnen de EU en in Nederland spelen staatsinstanties, kustwacht en inspectiediensten bij handhaving en toezicht, waaronder port state control en nautische dienstverlening.

Historisch gezien heeft scheepvaart zich ontwikkeld van vroeg-industriële handel tot moderne containerisatie, wat handel, globalisering en economische verbondenheid mogelijk maakte. In Nederland heeft scheepvaart een centrale rol, met de haven van Rotterdam als een van de grootste logistieke knooppunten ter wereld, ondersteund door een uitgebreid netwerk van rivieren en kanalen en een lange maritieme traditie.

Duurzaamheid is een lopend aandachtspunt: emissiereductie, efficiënter varen, ballastwaterbeheer en de overgang naar schonere brandstoffen staan hoog op de agenda.