lidocaïnetoxiciteit

Lidocaïne is een lokaal anestheticum dat ook als antiaritmicum wordt gebruikt. Lidocaïnetoxiciteit ontstaat wanneer de systemische blootstelling hoger is dan het lichaam kan verwerken, bijvoorbeeld door een te hoge dosis, snelle absorptie of een intraveneuze injectie. Het risico is groter bij leverfunctiestoornissen of interacties met geneesmiddelen die de afbraak remmen.

De toxiciteit is dosisafhankelijk en berust op blokkade van natriumkanalen in zenuw- en hartweefsel. Hierdoor ontstaan eerste tekenen in het centrale zenuwstelsel zoals periorale gevoelloosheid, tintelingen, metaalachtige smaak, duizeligheid of oorsuizen; bij verdere stijging kunnen verwarring, stuipen en coma volgen. Cardiovasculaire verschijnselen omvatten depressie van de prikkeloverdracht, hypotensie, bradycardie, aritmieën en mogelijk hartstilstand.

Risicofactoren zijn hoge of snelle dosering, onbedoelde intraveneuze toediening, leverinsufficiëntie, en interacties met CYP1A2- of CYP3A4-remmers. Ouderen, zwangerschap en gelijktijdig gebruik van meerdere lokale anesthetica vergroten ook het risico.

Behandeling vereist onmiddellijke stopzetting van lidocaïne, opvang van de ademweg, toediening van 100% zuurstof en controle van de ademhaling. Stuipen worden behandeld met benzodiazepines; bij hypotensie kunnen vasopressoren worden toegepast volgens ACLS. Een belangrijke behandeling bij LAST is intraveneuze lipidemulsie (20%) waarbij een bolus wordt gegeven gevolgd door een infusie en voortdurende monitoring van vitale functies. Preventie bestaat uit gefaseerde toediening, aspiratie voor injectie, gebruik van echogeleiding en dosisafstemming op gewicht.