koolstofbeprijzing

Koolstofbeprijzing is een beleidsinstrument waarbij een prijs wordt verbonden aan de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) met als doel emissies te verlagen en investeringen in schonere technologie te stimuleren. Het omvat meestal twee hoofdvormen: een koolstofbelasting (carbon tax) en een cap-and-tradesysteem (emissiehandel). Bij beide benaderingen wordt geprobeerd economische prikkels te creëren zodat vervuilende activiteiten duurder worden dan schone opties.

Een koolstofbelasting legt een vast tarief per ton CO2 vast, ongeacht wie de uitstoot veroorzaakt, waardoor de kosten voor emissie toenemen en emissie-intensieve activiteiten minder aantrekkelijk worden. Een cap-and-tradesysteem kent een plafond aan totale emissies en verdeelt emissierechten (toewijzingen) via veiling of toewijzing; bedrijven kunnen rechten verhandelen, waardoor de prijs op CO2 tot stand komt via de markt. Soms worden prijsplafonds of -panelen toegepast om prijsvolatiliteit te temperen en voorspelbaarheid te waarborgen.

Voorbeelden zijn het Europese Unie Emissiehandelssysteem (EU ETS), cap-and-trade-initiatieven in onderdelen van Noord-Amerika zoals Californië en Québec, en koolstofbelastingen zoals die in Zweden en Brits-Columbia (Canada). In veel jurisdicties worden inkomsten uit koolstofprijzen gebruikt voor gereduceerde belastingen, hernieuwbare energie, energiebesparing of sociale compensatie.

Doel is emissiereductie, stimulering van investeringen in schone technologie en gedragsverandering. Een effectieve koolstofbeprijzing vereist een hoog en voorspelbaar prijsniveau, samen met complementaire maatregelen en, waar mogelijk, internationale samenwerking. Kritiek richt zich op regressieve effecten, risico op koolstoflekkage, administratieve complexiteit en prijsvolatiliteit.