koolstofbalans

Koolstofbalans is de verandering van koolstof in een systeem over een periode, meestal uitgedrukt als verschil tussen koolstofinput en koolstofoutput. In ecosysteem- en landbouwcontext gaat het om koolstof in de atmosfeer, biomassa en bodem. Belangrijke inputs zijn koolstof die via fotosynthese in planten wordt vastgelegd, en de vorming van litter en wortelafbraak die uiteindelijk in de bodem terechtkomt. Outputs bestaan uit planten- en microbieel respiratie, afbraak van organisch materiaal en eventuele koolstofverliezen door uitspoeling of verbranding.

De koolstofbalans kan worden weergegeven als het nettoresultaat van input minus output over een periode. Een positieve balans duidt op opslag van koolstof in het systeem (koolstofsink); een negatieve balans wijst op koolstofafgifte (koolstofbron). In de praktijk kan dit zowel betrekking hebben op bodemkoolstof (SOC) als op het hele ecosysteem.

Factoren die de koolstofbalans beïnvloeden zijn onder meer klimaat (temperatuur, vocht), type en productiviteit van de vegetatie, landgebruik en beheerpraktijken (bodembewerking, gewasresten, bemesting, bestrijding), bodemsamenstelling en microbieel vermogen. Verstoringen zoals brand, droogte of reconstructie van landgebruik beïnvloeden het koolstofreservoir ook.

Metingen en schattingen combineren fluxmetingen en inventarisaties van koolstofbalansen. Methoden zijn onder meer eddy covariance om NEE (net ecosystem exchange) te meten, chambermetingen en inventarisaties van de bodemkoolstofvoorraad. Modellen zoals RothC, CENTURY en DAYCENT en richtlijnen van IPCC helpen bij het extrapoleren en projecteren van langetermijnbalansen.

Begrip van koolstofbalans is essentieel voor klimaatbeleid en landbeheer. Doelgerichte maatregelen, zoals behoud van bodembedekking, beperkte bodembewerking en aanplant van bomen, kunnen de koolstofopslag vergroten en bijdragen aan klimaatmitigatie.